ĐƯỜNG CÙNG

Dạo gần đây công việc bắt đầu trở nên dày đặc hơn khiến anh về nhà trễ dần, thậm chí nhiều lúc nói không ngoa đứa con gái nhỏ của anh còn thều thào trong vòng tay bố:

• Bố, bố ơi. Bố về nhà năng hơn đi không thì con quên mặt của bố mất.

Nghe con nói anh nghĩ phận mình thật tủi nhưng chỉ biết ôm nó vào lòng cho qua chuyện. Tối, vợ anh ôm anh trong giấc ngủ, thi thoảng thấy anh cau mày, chị lại nhẹ nhàng xoa xoa trán anh rồi ôm chặt anh, để thay cho những cơn mơ và nghĩ suy đêm dài còn có cái ấm của gia đình.

***

Anh làm nhân viên ga tàu, cái nghề mà phải nói là không thể nào kiếm ra được cái so đo tính toán thiệt hơn cũng sinh ra đủ thứ chuyện. Mỗi người một cái đồn riêng biệt, mỗi ngày đều đặn, làm công việc gác chắn để bảo vệ an toàn cho người dân, tưởng chừng sẽ không liên quan gì tới nhau nhưng hóa ra cũng khổ. Ngày trước anh là anh công nhân năng nổ trong một nhà máy gỗ, sức trẻ và đức tính khiến anh nhanh chóng được cất nhắc lên vị trí cao hơn, thế nhưng lòng người vốn nhỏ mọn và thấp hèn sinh ra ghen ghét. Mà cái nòi đã ghét thì dù lòng mình có thẳng cách mấy cũng không tránh khỏi những toan tính của đời người, bởi thế, anh nghỉ việc. Gia đình anh lâm vào cảnh khốn cùng cả một thời gian dài cho đến khi anh xin được việc vào công ty đường sắt. Lúc anh xin được việc ở đây chị và anh đã òa khóc. Theo như anh nói, nó gần như là sự cứu thoát cả gia đình anh, mà hơn nữa, khi tránh tiếp xúc với quá nhiều người thì khả năng gặp lại chuyện năm xưa hầu như sẽ không còn nữa. Bởi thế, dù công việc chỉ có một mình cô độc, và anh đằng đẵng mấy năm tự thôi miên biến thành một chiếc đồng hồ, anh vẫn chấp nhận, miễn, về tới nhà thấy được nụ cười của những người thương.

Anh có người bạn thân cùng nghề tên là Mỹ. Mỹ là một kẻ nhút nhát nhưng lại là người ở bên gia đình anh những lúc khốn cùng. Khi anh nghỉ việc nó cũng đi theo, và thật sự là cũng nhờ Mỹ mà anh có công việc ở ga tàu. Nó làm ở một cái chốt cách anh không xa nên nhiều lúc hai anh em đi làm về thì lại gặp nhau chén tạc chén thù. Anh uống không nhiều, cũng bởi không muốn làm khổ vợ con, chỉ là đôi khi hai thằng bạn ngồi cùng nhau trà dư tửu hậu bàn tính chuyện đời cho qua ngày qua tháng. Chị hiểu lòng anh nên mỗi lúc anh dẫn Mỹ về chị lại đi mua ít rượu và đồ nhắm cho hai người ngồi nói chuyện. Anh biết thế nên thương chị lắm. Chị và con trở thành động lực sống duy nhất của anh.

– Hôm nay mình cứ nghỉ ngơi đi, để tôi dọn, tôi còn tỉnh, tìm cho thằng Mỹ cái chiếu, tống nó vào đấy!

Chị cười xòa:

– Em trải phản rồi, anh với nó ngủ trên đó cho thẳng người. Dọn có tí chút, anh đã ngồi trực mỏi cả ngày nay rồi.

Cuộc sống vợ chồng rất bình dị, là những tháng ngày hiểu và chấp nhận nhau, không đòi hỏi gì nhiều hơn ở một cuộc sống bình thường. Ngày anh mới mất việc ở nhà máy gỗ, cũng chị là người đã nắm tay anh vượt qua nghịch cảnh…

***

– Mình à, tôi được lên làm tổ trưởng tổ lao động rồi. Như thế thì lại có thêm tiền, có thêm sữa cho hai đứa nhỏ.

Anh ngày còn trẻ sau khi đưa vợ con đến thành phố này sinh sống cũng chỉ ở trong một căn phòng trọ nhỏ, chỉ độc nhất một phòng. Khu trọ của anh phần lớn là những người lao động tứ xứ tề tựu về miền đất hoa lệ kiếm kế sinh nhai. Anh vốn là người có thân hình cao lớn, lại ít nói nên ngày mới chuyển về khu trọ, trẻ con trong khu vừa nhác thấy bóng anh đã sợ, nhưng tính cách anh lại rất hiền lành. Mọi người thi thoảng vẫn kể về việc anh gõ cửa từng phòng với gương mặt đỏ lừ vì ngại để cùng chị đưa cho mọi người những hộp bánh cáy đặc sản quê hương để làm quen. Dần dà, khi chưa kiếm được việc làm anh vẫn thường giúp đỡ những việc tay chân trong khu trọ ai cũng quý mến. Rồi khu công nghiệp mới mở ra, anh nhanh chóng cùng nhiều người trong khu trọ nộp đơn vào để làm công nhân.

Được vài năm nhờ sự năng nổ và tháo vát anh được lên làm tổ phó tổ lao động, quản lí độ hơn chục người lao động. Tuy nói là tổ phó nhưng thực ra anh cũng vẫn làm việc như phần  lớn công nhân, chỉ có điều có thêm một số trách nhiệm phải gánh vác. Rồi nhờ tinh thần trách nhiệm và sự tiến cử của nhiều người trong tổ, anh lên chức tổ trưởng khi người tiền nhiệm chuyển qua bộ phận khác. Lúc này gia đình anh bắt đầu đỡ lo hơn việc chật vật nơi phố thị đắt đỏ. Dù thế, đồng lương công nhân lao động vẫn chỉ đủ để đắp đổi qua ngày.

– Anh Hùng ơi, tụi thằng Âu lại đánh nhau rồi.

– Hôm bữa đã kiểm điểm rồi, còn chưa đủ sao? Hai cái thằng này!

Đôi khi có những mâu thuẫn trong công việc và những người công nhân có những cuộc cãi vã thậm chí đánh nhau. Thường thì anh sẽ luôn là người chấn chỉnh những thành phần đó, nhưng đôi khi anh bị ghi thù. Mọi thứ dần trở nên phức tạp khi những kho hàng ở tổ của anh đôi khi mất những sản phẩm mới. Ban đầu thì không quá nhiều nên kiểm kho không phát hiện, nhưng khi bắt đầu mất những thớt gỗ quý được cắt nhỏ chờ tạo hình mọi thứ bắt đầu được truy cứu.

– Anh ơi, thằng Âu quản kho em không gọi được cho nó.

– Nó trốn rồi anh, chủ nhà nói nó trả khóa rồi.

Vài tiếng cãi vã qua lại. Âu là người bị anh ngăn mỗi khi nó gây sự và đánh nhau nhưng cũng lại là người vận chuyển. Có lẽ trong quá trình dỡ hàng vào kho nó đã qua mặt người kiểm kho. Đó cũng chỉ là một trong những người phiêu bạt tứ xứ tới ở trọ rồi làm ở khu mới này nên khi nó trả trọ cho chủ nhà thì không ai tìm thấy nó được. Cấp trên sẽ chịu trách nhiệm trực tiếp và đó là anh. Người kiểm kho cũng vì nó mà liên đới.

– Anh xin lỗi mình, có lẽ tiền nhà tháng này khất.

– Anh đừng suy nghĩ nhiều, chuyện đâu còn có đó, coi như bài học cho mình. Rồi người tốt sẽ được đền đáp thôi anh.

Hai vợ chồng còn đang tự an ủi nhau thì có tiếng gõ cửa phòng trọ. Mở ra thì thấy vài người trong khu, đó cũng là những người lao động trong tổ của anh. Họ lao xao đủ kiểu:

– Chục kí gạo nhà mới gửi lên.

– Nay được nghỉ em đi câu cá với thằng Bình ở cái hồ cạn, được nhiều cá phết. Để mụ vợ ít con, còn vài con anh thả chum để sau đổi bữa.

– Chị gửi hai đứa ít rau rừng mới gửi xuống.

Mọi người đều là những người lao động cùng khổ dạt vào thành phố lạ trở thành hữu duyên. Huống hồ ngày tất cả cùng nhau làm đơn xin vào khu công nghiệp cũng có một số ở chung trong tổ anh nên biết chuyện. Anh cũng như một người rất yêu thương đùm bọc những người lao động dưới trướng mình, không để họ chịu bất công gì. Mọi người có thể nghèo nhưng họ sẵn sàng san sẻ cho nhau.

Thế nhưng không phải lúc nào những người tốt cũng sẽ có những đền đáp xứng đáng. Người tổ phó lúc bấy giờ lại là một người chuyên gia bài bạc, thường thiếu nợ, có khi để chủ nợ đến tận công ty đòi. Có lần bị anh bắt gặp nên anh đã khuyên răn:

– Chú coi mà liệu, đừng để ban lãnh đạo thấy, họ sẽ cách chức chú.

Thế nhưng lần khác quả nhiên việc đã đến tai ban lãnh đạo. Tuy không cách chức vì gã khéo mồm nhưng đủ khiến gã nghĩ tất cả là do anh tố cáo vì muốn đưa một người lao động khác thân với anh hơn vào thay thế chức tổ phó của mình. Hắn bắt đầu tìm mọi cách, giả mạo giấy tờ để anh gánh trách nhiệm. Anh khi ấy chỉ là một người lao động chất phác, không thể đấu nổi với những người quá mưu mẹo, lập mưu hại mình…Ít lâu sau anh bị sa thải với lỗi lầm không phải của mình và một thời gian sau anh cũng rời khu trợ đã ở hơn mười năm vì không có thu nhập không thể trả nổi tiền trọ.

***

Đang miên man ngồi nhớ về chuyện xưa thì tiếng còi tàu hú khiến anh quay trở lại thực tại. Cuộc sống mới bây giờ đối với anh là một nhân viên ga tàu. Mọi thứ đổi khác khi anh chuyền chốt canh. Anh và Mỹ chuyển tới một chốt ở gần thành phố, đó là một chốt lớn thay phiên nhau ba người trực. Một không gian nhỏ hẹp có hai người bạn thân thì đó là một chỗ tốt, nhưng nếu có thêm một người thứ ba thì thể nào cũng sinh chuyện. Người thứ ba ấy tên là Nguyên. Nó là con trai của trưởng ga, và khỏi phải nói, chỉ cần nghe tới cái chức danh đó thôi, thì nó thật hơn những cái chức trên giấy tờ nhiều. Ngay lúc mới về Nguyên đã nói với anh:

• Em là em không ưa cái tính thẳng của anh. Bữa em cũng có nói với ba, ba bảo anh nên giữ mình đi đừng thẳng quá sinh chuyện đấy.
• Chú muốn sao khi lấy ba chú ra dọa anh?
• Dọa ư? Trời đất, em nào dám, chỉ là anh thẳng quá. Một môi trường chỉ có mấy bức tường, anh lương thiện để cho ai hả anh?
• Vì một môi trường chỉ có mấy bức tường thì chú lòe anh để được gì?

Phải đến khi Mỹ ngăn cản thì họ mới ngừng cãi nhau. Tối, bên chén rượu nhỏ, Mỹ nhấp một ngụm rõ kêu:

• Anh gây sự với nó làm gì vậy? Nó còn trẻ, lại hiếu thắng. Lại còn thù anh cái vụ trước.
• Vụ trước… à, ra là vụ đó. Nó ỷ mình là con trai trưởng tàu, tự tung tự tác giờ giấc. Nếu hôm đó anh không đi sớm, tháo gác chắn, biết bao nhiêu đoàn tàu đã trễ vì nó?
• Cũng biết là nó sai. Nhưng ba nó là trưởng ga…
• Chú đừng ngăn anh những việc như thế. Chú muốn anh như thế nào, im lặng cho qua à? …Còn chú. Giờ chú thành sao vậy?

Hai anh em trở thành dở cuộc nói chuyện bởi ai cũng dừng. Nhưng thấm lời Mỹ lại sợ mất việc, có nhiều việc anh cũng ậm ừ cho qua. Có chăng chỉ là anh và Mỹ thay nhau đi sớm hơn để trông chừng Nguyên quên mở rào chắn.

Thế nhưng khi con người ta càng nhịn thì những người ghét họ càng đẩy họ vào chốn đường cùng. Có bận con anh đau nặng, gọi Mỹ mãi không được, anh bấm số gọi Nguyên trực thay. Cậu ta ậm ừ rồi lại ngủ quên khiến đoàn tàu trễ nải làm anh bị cấp trên khiển trách. Sau hôm ấy anh giận lắm, trái tim bị chia ra hai nửa, nửa lo cho con đang nằm viện, nửa sợ mất việc, và còn cả sự tức giận không nói nên lời. Hôm ấy Nguyên thản nhiên:

• Em quên. Xin lỗi anh, tối nhậu với ba về mệt quá.

Cái gan anh lúc đó chỉ muốn nhào vô đánh hắn nhưng anh sợ điều đó sẽ khiến anh bị mất việc một cách nhanh chóng hơn. Hình như Nguyên cũng biết anh nhịn hắn nên nhiều lúc được nước làm tới, khi thì nhờ anh trực thay rồi không cấn trừ ngày công, khi thì lại giành công của anh… Anh im lặng chấp nhận hết, đôi lúc anh lại tự cười vào mình: “Mình đã thành một thằng không dám ngẩng đầu lên thế này rồi sao?”. Nhưng khi nghĩ tới vợ con nheo nhóc, nhớ tới thời gian không có việc làm, anh mím chặt môi chịu đựng.

Được cái tính anh nhiều người thương. Không chỉ người dân ở quanh nhà mà cả những nhà dân quanh chốt canh cũng thương anh. Những lúc rảnh mấy bác trong xóm hay ra ngồi uống trà, các chị vẫn hay qua hỏi anh cách trồng cà chua vì anh có một vườn cà chua nhỏ gần chốt rất sai quả. Những lúc ấy Nguyên hay dè bỉu :

• Gớm, dễ anh thành nông dân phút chốc nhưng anh cũng im lặng.

Nhưng cuối cùng sức chịu đựng cũng có giới hạn, và trò đùa cuộc sống đổ ập vào anh. Hôm ấy lại một bận tới phiên anh trực, nhưng anh phải đưa con đi tái khám. Mỹ bận việc nên anh phải nhờ Nguyên, sợ Nguyên lại quên nên anh nhất định gọi đi gọi lại nhắc nhở. Biết Nguyên đã đi làm anh cũng yên tâm, nhưng rồi xảy ra một việc lớn khiến nếu anh không có mặt kịp lúc chuyện xấu nhất đã xảy ra. Mải tám chuyện điện thoại, Nguyên quên hạ rào chắn. Cái rào chắn ấy để ngăn không cho người dân tới gần đường ray vì đoàn tàu sắp chạy qua. Và một em bé trong lúc mải chơi đã tới gần đường ray, lúc đó chỉ kịp nghe tiếng mẹ bé thốt lên: “Không”, và tiếng chân người phình phịch và không nghe gì nữa. Khi tỉnh dậy, anh đã thấy mình nằm trong bệnh viện. Thì ra trong lúc đi nhanh tới chỗ làm vì không tin tưởng Nguyên sẽ hoàn thành công việc, thấy đứa bé đang mải chơi, anh vội lao vào ôm chặt nó khiến hai người quay vòng vòng, người anh bị chấn thương dự đoán phải nằm viện mấy tháng. Mỹ ngồi cạnh anh:

• Mẹ con bé anh cứu mới tới mà anh hôn mê suốt, chị nhà mới về để nấu cháo cho anh.
• Con bé có sao không chú?
• Nó không sao… Nhưng anh phải nằm viện mấy tháng.
• Anh ổn mà, gắng mau về làm.

Mỹ ậm ừ rồi nói:

• Anh không phải lo chuyện công việc… Anh bị đình chỉ làm rồi…
• Tại sao? Sao hả chú?
• Cấp trên khiển trách anh vì không hoàn thành trách nhiệm, gây nguy hiểm cho công dân…
• Nhưng… Nhưng hôm đó … Nguyên…
• Nó chối anh không nhờ nó gì cả… Hôm đó là phiên trực của anh…

Lúc này anh im lặng. Trong anh gần như không có một chút cảm xúc gì cả.

Mấy hôm sau, trên chiếc xe lăn, anh xin bệnh viện cho tới chốt một lúc rồi trở về ngay. Lúc tới đó, anh có gặp Nguyên, nó không nói gì cả, chỉ biết cúi đầu. Người dân tụ tập đông lắm, cho anh nhiều thứ, anh chỉ mỉm cười chào tạm biệt tất cả. Khi chỉ còn lại anh và Nguyên, anh nhẹ nhàng:

• Việc lần này là do lỗi của anh…

Nguyên không nói gì chỉ òa khóc nức nở. Nó quỳ xuống dưới chân anh:

• Anh, em xin lỗi, em sợ… Em sợ ba em mắng lắm anh ơi…. Việc này liên quan tới mạng người… em sợ…
• Anh hiểu, anh biết chú sợ. Bây giờ anh nghỉ việc, anh không trách chú hay gì nữa, nhưng chú phải hứa với anh, kể từ nay về sau, khi làm bất cứ điều gì cũng hoàn thành trách nhiệm sao cho đúng với lương tâm của mình, hiểu không?

Nguyên ngước lên nước mắt giàn giụa, trông cậu ta như một chàng trai nhỏ vừa thức tỉnh:

• Anh không giận em sao?
• Giận? Anh có, nhưng để làm gì? Cứ xem như lần này anh đi để chú có cơ hội thức tỉnh. Hãy lấy đây làm bài học để đời. Nhớ nỗi sợ mà chú đang mang để không bao giờ phạm phải.

Thế rồi anh đi, chỉ còn ở đó Nguyên khóc nức nở và sau đó tôi được nghe rất nhiều người kể lại cậu ta đã làm tốt công việc mình đến nỗi được thăng chức nhưng cậu ta vẫn nhất quyết bám trụ ở đó thêm mấy năm, còn cẩn thận không cho ai lại gần đường chắn, nhất là trẻ nhỏ. Tôi còn được nghe cậu ta gần như thành thành viên của gia đình anh vì cứ cuối tuần lại ghé thăm anh cùng trò chuyện. Còn anh, tôi vẫn còn nhớ mỗi khi tôi thấy Nguyên bước vào khu trọ và hay tự dằn vặt bảo anh đánh mình đi thì anh lại cười xòa và bắt Mỹ phải phạt nó uống hết cốc bia đầy như chịu phạt. Dĩ nhiên là biết nó không có ca trực vào hôm sau. Đột nhiên anh lại có thêm những đứa em nghĩa tình.

Nhưng câu chuyện mà tôi vui nhất là về anh, sau gần cả năm trời dưỡng thương anh đã được nhận vào làm lái xe cho một công ty tư nhân. Đó là công ty của người mà anh đã cứu con gái. Anh đã từng lâm vào chốn đường cùng, nhưng đường cùng cuối cùng sẽ được hóa giải bởi tình yêu thương, và nhờ câu chuyện của anh, tôi lần đầu tiên đã tin rằng trên đời này có kì tích.

 Lê Hứa Huyền Trân